Τη Βούλα Κοτσάλου τη γνώρισα στη βιβλιοθήκη Ζωγιοπούλου στη Βέροια. Πάντα πρόθυμη να μας εξυπηρετήσει και πολλές φορές σε βάρος του εργασιακού της ωραρίου. Ήταν ευχάριστη έκπληξη για μένα, όταν είπε ότι γράφει και βιβλία για παιδιά και μάλιστα τα εικονογραφεί η ίδια. Διάβασα τη Βεργόνα της και τώρα την Αποστολή Ειρήνη. Πάντα επίκαιρο το θέμα της ειρήνης. Ποτέ δεν έφυγε από τη σκέψη μας η ειρήνη στον κόσμο. Και πάντα απειλείται σε κάποιο μέρος του πλανήτη, με τις ολέθριες συνέπειες που συνοδεύουν την κατάλυσή της. Το βιβλίο με τίτλο «Αποστολή Ειρήνη» έχει τη μυθοπλασία του, αλλά θα το κατέθετα στα βιβλία γνώσης με μυθοπλαστικά στοιχεία.
Η Αγγλίδα παιδαγωγός Helen Arnold θεωρεί δεδομένο ότι η ανάγνωση λογοτεχνικών κειμένων ενθαρρύνει συναισθηματικές αντιδράσεις, ενώ η ανάγνωση για πληροφόρηση, κυρίως αφορά τις νοητικές ικανότητες και δεξιότητες του παιδιού. Σημαντικό στοιχείο είναι η έμφαση που δίνεται στο πραγματογνωστικό μέρος του βιβλίου ή στο αφηγηματικό. Η γ΄πρόσωπη αφήγηση προσθέτει ένα πιο αντικειμενικό και επιστημονικό προφίλ στο κείμενο. Η κατηγοριοποίησή του εξαρτάται, φυσικά, και από την αποδοχή του από το αναγνωστικό κοινό. Δίνεται προτεραιότητα στις γνώσεις ή στην αισθητική απόλαυση του κειμένου; Θα μας απαντήσουν οι μικροί αναγνώστες που θα διαβάσουν το βιβλίο. Το εξωσχολικό βιβλίο γνώσης κατά κανόνα προορίζεται για ένα παιδί που θα το χρησιμοποιήσει, σύμφωνα με τις ατομικές ανάγκες ή τα προσωπικά του ενδιαφέροντα. Τα βιβλία που αγοράζονται περισσότερο από ενήλικες για τα παιδιά είναι εκείνα που τα μαθαίνουν και κάτι, ιδιαίτερα στις χρησιμοθηρικές κοινωνίες που ζούμε. Η Βούλα Κοτσάλου στο βιβλίο της «Αποστολή Ειρήνη» ίσως πετυχαίνει τον συγκερασμό των δύο ειδών στη διαδικασία της απόλαυσης και της μάθησης.
Στο βιβλίο, λοιπόν, ο Άλεξ, ένα παιδί δέκα χρόνων ταξιδεύει στον κόσμο των αστεριών και μας ξεναγεί στον υπέρλαμπρο ουρανό. Κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών του τον μάγεψε η αστερόφωτη νυχτιά και βγήκε στην ακρογιαλιά. Με μέντορα τον πατέρα του έχει αποχτήσει ήδη πολλές γνώσεις αστρολογίας και όχι μόνο. Γνώριζε τα ονόματα των άστρων που λαμπυρίζουν σε μία νύχτα με αστροφεγγιά, την ιστορία των ονομάτων τους και μπορούσε να διακρίνει πολλά από αυτά. Ξάπλωσε στην αμμουδιά και κοίταζε τον ουρανό. Μια εικόνα, που μας παραπέμπει σε κλασικό μοτίβο ιστοριών για παιδιά, όταν λίγο πριν αποκοιμηθούν ξεκινάνε τα όνειρα κι αρχίζουν τα παραμύθια και οι φανταστικές ιστορίες. Έτσι, ο μικρός αναγνώστης, μέσω της περιπλάνησης του Άλεξ, ξεναγείται στους μεγάλους σχηματισμούς των άστρων, τη μικρή και μεγάλη Άρκτο, την Κασσιόπη, τον Κηφέα, τον Δράκοντα, τον Ηρακλή, την κορώνα της Αριάδνης, τη Γκέμμα αλλά και τον Kochab, τον Pherkad, τον Dubhe και τον Merak.
Αξίζει να πάρει κανείς το βιβλίο στην ακρογιαλιά της νύχτας και να χαρτογραφήσει τους αστερισμούς που αναφέρονται.
Και να’σου, εμφανίζεται ο απρόσκλητος επισκέπτης! Μια μαγική λαμπερή σφαίρα. Η παράξενη σφαίρα περιέχει το υπερβατικό στοιχείο των παραμυθιών, μέσα από την οποία ξεπηδά ένας άλλος μικρός πρίγκιπας του Εξυπερύ, που χάθηκε στη γη. Αέθων, το όνομά του. Αέθων ή Αίθων-ομηρίζειν, από το ρήμα αἴθω, που σημαίνει ο φλογερός, πυρώδης, λαμπερός, απαστράπτων. Στον Όμηρο χρησιμοποιείται για άλογα, λιοντάρια, ταύρους, αετούς, όπου σημαίνει είτε άγριος, ορμητικός, είτε αυτός που έχει χρώμα καφέ, ο κοκκινωπός. Όταν η Πηνελόπη ρώτησε τον Οδυσσέα, έχοντας τον μπροστά της άγνωστο και ντυμένο ζητιάνο, ποιο είναι το όνομά του και από πού έρχεται, εκείνος απάντησε ότι τον λένε ΑΙΘΩΝ. Τον ονοματίζει, έτσι, ο Όμηρος και υποδηλώνει τον λαμπερό μαχητή, γιατί ό,τι γνωρίζει το έχει κατακτήσει με το Σπαθί της Αντιληπτικότητάς του σε μια πορεία μεγάλης εμπειρίας και γνώσης. Μεταφορικά λέγεται για πρόσωπα, φλεγόμενα, οξύθυμα, σύμφωνα με τη διαδικτυακή Πύλη της ελληνικής γλώσσας.
Το ον, λοιπόν, ο Αέθων, είναι εξωπραγματικό αλλά με σκέψη γήινη. Ζητά να μάθει για την ιστορία, τον πολιτισμό, για τον πλανήτη Γη. Ο Άλεξ, παρά τα δέκα του χρόνια, γνώριζε και έχει άποψη και πληροφορίες για τη γη και την ιστορία της. Ο Αέθων άκουγε και απορροφούσε τις πληροφορίες, σαν σύγχρονη τεχνητή νοημοσύνη, να καταπίνει τα δεδομένα μας για να τα χρησιμοποιήσει σε ανύποπτο χρόνο. Ο διάλογος που ακολούθησε θίγει ακροθιγώς τα υπαρξιακά προβλήματα της ανθρωπότητας, την έννοια του Θεού, το μέλλον του πλανήτη αλλά και τα μεγάλα σύγχρονα προβλήματα του πλανήτη, την κλιματική αλλαγή, τη ρύπανση, την κοινωνική ανισότητα, την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον.
Η συγκίνηση συνεχίζεται ακροποδητί να περπατεί στα σιβυλλικά μονοπάτια της φιλοσοφίας, με φράσεις όπως «οι επιλογές σου διαμορφώνουν το πεπρωμένο σου», «αντιμετωπίζετε οι άνθρωποι πολλές προκλήσεις αλλά διαθέτετε μεγάλη ανθεκτικότητα» (σελ.33). Και η κουβέντα έρχεται και στο παρόν της ζωής του πλανήτη, πόλεμοι, σεισμοί, προσφυγιά, πείνα, πλημμύρες ή ανομβρία. Το μαγικό ον έχει υπερφυσικές δυνάμεις, αφού μπορεί να αντιληφθεί και τις μύχιες σκέψεις του ήρωα και τα συναισθήματά του. Τελικά, το παράξενο ον άφησε τις συμβουλές του στη γη και εξαφανίστηκε. «Το μέλλον του κόσμου σας είναι αβέβαιο. Αλλά υπάρχει ελπίδα. Εσείς οι άνθρωποι είστε ικανοί για σπουδαία πράγματα…., να επιλέξετε έναν δρόμο αρμονίας και ειρήνης», είπε φεύγοντας. Η συνάντηση για το παιδί ήταν καταλυτική, του εμφύσησε με κατακλυσμιαίο τρόπο την αίσθηση ενός ιερού σκοπού, μια ευθύνη να γίνει θεματοφύλακας του πλανήτη, να υπερασπιστεί την ειρήνη. Του έδωσε αυτογνωσία με την πεποίθηση ότι το μέλλον του πλανήτη βρισκόταν στα χέρια των ανθρώπων. Εμπρός για μια παγκόσμια ειρήνη.
Επιμύθιο: Το μέλλον μας είναι στα χέρια μας. Μην ψάχνουμε στο υπερπέραν την επιβίωσή μας. Υπάρχει η ελπίδα ότι οι νέοι άνθρωποι θα εργαστούν με αποστολή την ειρήνη.
Το βιβλίο «Αποστολή Ειρήνη» έχει φιλειρηνικό περιεχόμενο και κατευθύνει την προσδοκία για ένα ευτυχισμένο, ειρηνικό μέλλον.
Αναφορικά με την εικονογράφηση, βλέπουμε μεγάλες εικόνες σε σαλόνι που δίνει την ευρυχωρία στον αναγνώστη να ξαπλώσει πλάι στον ήρωα-πρωταγωνιστή και να αγναντέψει μαζί του τον ουρανό και τα αστέρια. Η εικονογράφηση ενισχύει το νόημα του κειμένου.
Η εξωτερική εμφάνιση είναι αποκαλυπτική του κειμένου. Στο εξώφυλλο, ο Άλεξ, ο γήινος ήρωας και στο οπισθόφυλλο ο Αέθων, ο λαμπερός εξωγήινος. Το εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο λένε όλη την ιστορία. Μπορεί να συντάξει ο αναγνώστης την περίληψη του βιβλίου μόνο κοιτάζοντας το εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο.
Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία της παιδικής λογοτεχνίας, τα κριτήρια για το καλό βιβλίο είναι η απόλαυση της ανάγνωσης, αν το βιβλίο παρουσιάζει ενδιαφέρον ή έχει κάποια σημασία για τον μελλοντικό αναγνώστη ή αν αποτελεί μια αξιόλογη εμπειρία μάθησης.
«Όσοι επιχειρούν να βρουν ένα κίνητρο σε αυτήν την αφήγηση, θα διωχθούν ποινικώς. Όσοι επιχειρήσουν να βρουν ένα δίδαγμα, θα εκτοπιστούν. Όσοι επιχειρήσουν να βρουν κάποια πλοκή θα τουφεκιστούν». (Οι περιπέτειες του Χάλγκμπερυ Φιν, Mark Towain)
Αν καταφέρουμε να πείσουμε τα παιδιά να αφήσουν το κινητό, όπως ο μικρός Άλεξ και να διαβάσουν το βιβλίο, αυτό από μόνο του θα είναι σημαντικό. Το κάθε παιδί θα έχει την εμπειρία μιας διαφορετικής μοναδικής ανάγνωσης. Ευχόμαστε το βιβλίο να είναι καλοτάξιδο.